Politiek van Waarde

Inleiding
Tijdens een campagnebijeenkomst voor de presidentsverkiezingen van Adlai Stevenson, die
het opnam tegen Dwight Eisenhower, riep een vrouw uit het publiek: “Ieder weldenkend
mens zal op u stemmen.” Waarop Stevenson antwoordde: “Dat is niet genoeg. Ik heb een
meerderheid nodig.”

Deze anekdote wordt geciteerd in het prachtige boek ‘The Political Brain’ van Drew Westen.
Westen stelt dat linkse mensen vaak te rationeel zijn en niet begrijpen dat emoties bepalend
zijn voor de politieke keuzes van kiezers. Hij roept links op om het emotionele appèl in de
waarden te benadrukken. Dat kan ook makkelijk. Een pleidooi voor een bestaansminimum is
emotioneel. Het betekent dat we willen dat iedereen voldoende inkomen heeft om een bestaan
op te bouwen, om een relatie te hebben, om een goede vader of moeder te kunnen zijn voor de
kinderen. Het streven naar Goed Werk is emotioneel. Het betekent dat mensen geen nummer
zijn op hun werk. Dat ze niet worden vernederd. Dat niemand in de samenleving aan de kant
wordt gezet. Het is een pleidooi voor een samenleving waarin mensen waardering krijgen
voor hun vakmanschap. Verheffing is emotioneel. Het betekent dat waar je ook woont, waar
je ouders ook geboren zijn, je de kans krijgt om het beste uit jezelf te halen. Wie is er tegen
deze eerlijke verdeling van hoop en dus van levenskansen? Binding is emotioneel. Het
betekent dat we geen samenleving willen waar het ieder voor zich is.

We willen een maatschappij waar mensen zich geborgen weten. Een samenleving waar mensen elkaar niet
als vijanden of als concurrenten zien, maar als buren, collega’s en vrienden. Een samenleving
waar mensen sneller geneigd zijn om iets voor een ander te doen, omdat ze weten dat zij ook
op anderen kunnen rekenen. Een appèl doen op de emotionele waarden van links mag nooit
een gemakkelijk gebaar zijn. Het vergt ook dat deze waarden worden getoond in de praktijk.
Dat vergt veel van sociaal-democratische politici en van de Partij van de Arbeid. In de
klassieke verhouding tussen idealen en daden hebben mensen eerst een ideaal en vloeien daden daar uit voort, maar in de praktijk is het vaak andersom. Mensen handelen eerst en door
de daad ontbolstert het ideaal. Het hart volgt de hand. Hoe meer onze daden getuigen van
idealisme, hoe robuuster ons idealisme wordt.

Voor sociaaldemocraten voelt het als een verlies wanneer 80% van de Marokkaanse,
Surinaamse en Antilliaanse Amsterdammers niet gaan stemmen. Een even groot verlies is het
gebrek aan vertrouwen van laagopgeleiden in het geloof dat de politiek nog iets voor ze kan
betekenen. Juist door niet alleen in campagnetijd, maar de hele tijd door te laten zien wat je
waard bent en dan niet alleen in alle politieke lagen, maar ook in de buurt, op de werkvloer en
binnen maatschappelijke organisaties, kunnen veel meer mensen bij de politiek worden
betrokken en door politici worden geïnspireerd. Als dit de leidraad is voor sociaaldemocraten
en voor de Partij van de Arbeid dan zouden we in een variatie op de anekdote met Stevenson
kunnen zeggen: alle mensen met een sociaal gevoel zullen links stemmen. En kiezers met een
sociaal gevoel vormen, in tegenstelling tot misschien de weldenkende mensen, wel een
meerderheid.

Er bestaat zoals de SPD dat noemt een Solidarische Mehrheit, een solidaire meerderheid.
Maar het mobiliseren van die solidaire meerderheid gaat niet vanzelf. Daarvoor moet aan
twee voorwaarden worden voldaan.

1. De waarden moeten leidend zijn anders zijn ze waardeloos
2. De middelen die worden ingezet om de idealen te verwezenlijken moeten passen bij de idealen

Via onderstaande link kunt u het gehele rapport van waarde lezen.

rapport-politiek-van-waarde-door-congres-2015-vastgesteld