Onderwijs èn onderzoek
Van een vriendin hoorde ik dat onlangs aan de universiteit van Groningen een
studie verscheen over zes onderwijsvernieuwers uit de negentiende eeuw. Er
zijn in die tijd heel doortastend fraaie initiatieven ontplooid om het onderwijs
zo te krijgen als het nu is. Wat een emancipatoir succes! Daar waren heel wat
inspanningen en overtuigingskrachten voor nodig. En onderwijs is een degelijk
vehikel om mensen tot redelijke en mondige burgers te maken en goed toe te
rusten voor hun latere leven. Dat helpt dat ze later een baan kunnen hebben in
overeenstemming met hun kwaliteiten, in plaats van in overeenstemming met
de sociale klasse waarin ze geboren zijn.
Ranglijstjes
Maar alles is relatief, het onderwijs is inderdaad een stuk beter georganiseerd
dan in 1832, en iederéén krijgt nu onderwijs. Sterker: iedereen in Nederland is
verplicht onderwijs te volgen en het is moeilijk ontsnappen aan die leerplicht.
Dat helpt ons verder.
Maar de klachten over de kwaliteit van ons onderwijs zijn niet van de lucht. Het
gaat zienderogen achteruit. En er is nog sprake van flinke ongeletterdheid, ook
bij mensen bij wie je dat niet zou vermoeden. Waar Nederland binnen de OESO
tot voor kort zeer hoog scoorde, met als toppers ‘eigen taal’ en ‘wiskunde’,
waarin we bovenaan stonden, zien we ons nu sterk afzakken op die ranglijst.
Nou weet je niet precies hoe ze die kwaliteit meten (en meten is weten..als je
weet wàt je meet), maar we geloofden zeer devoot in die ranglijst toen ‘we’
bovenaan stonden…
En dan nog de verschillen tussen de ‘witte’ en ‘zwarte’ scholen.. zie het TV-
programma ‘Klassen’, waar naast de verontrustende signalen over ongelijke
kansen voor diverse met name nieuwe Nederlanders, overigens ook sprake was
van een aantal prima initiatieven om die scheefstand te bestrijden.
Verkiezingsdebat
In een verkiezingsdebat tussen Kaag en Marijnissen kreeg Kaag nog de volle
laag over het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek, waar ‘haar’
immer een weifelende indruk makende Ingrid van Engelshoven over gaat. Van
Engelshoven kreeg gelukkig nog net op tijd een broodnodig extra budget-
impuls gerealiseerd voor het hoger onderwijs en onderzoek, waar de basis ligt
voor onze kennis-economie en het onderwijs op alle andere niveaus.
Ik zie deze ‘Werdegang’ met lede ogen aan, want ook ik ben nog uit de tijd van
de hoge scores op de internationale ranglijsten. Maar de huidige aandacht voor
de problematiek uit ‘Klassen’ met wethouder Marjolein Moorman in Amsterdam geeft me
hoop op meer gelijkheid in ‘kansen voor iedereen’.
Gans met de gouden eieren
Een sterke inzet op meer middelen voor ons -nog- immer hoog genoteerde
wetenschappelijk onderwijs en onderzoek is even belangrijk als aandacht voor
bestrijding van de verschillen tussen de kansen van kinderen op de
basisscholen. Laten we ook daar ruimhartig in zijn. Bij een van de vele
bezuinigingsrondes voor de universiteiten is met name de korting van middelen
op dat wetenschappelijk onderzoek door critici van de bezuinigingen een
‘slachting van de gans met de gouden eieren’ genoemd. Terecht!
De Rode Pen
